Kansrijke exotische verrassing

De rivierkreeft is bezig aan een stevige opmars in Nederland. Is het dier een plaag of biedt het (culinaire) kansen voor Nederlandse vissers, viswinkels, restaurants en de consument? Steeds meer partijen nemen deel aan het bestrijden van de rivierkreeft. Het marktaanbod zal de komende jaren toenemen maar er zijn toch wat beren op de weg.

De exotische (Amerikaanse) rivierkreeft rukt op in Nederland. Ecologen en exotenbestrijders spreken al jaren van een plaag. De kreeftenbeestjes hebben het voorzien op waterplanten, vreten complete sloten en plassen kaal, ondermijnen oevers, woelen de bodem om en bedreigen zo de waterkwaliteit en de biodiversiteit.

Beroepsbinnenvissers zien dat anders en spreken liever over een exotische verrassing die kansen biedt voor wat extra inkomsten en die een verrijking is van het culinaire zoetwateraanbod. “Vermijd liever termen als plaag, ongewenst en invasief en dergelijke suggestieve larie”, benadrukt kreeftenpionier André Blokland. “Alle Hollandse rivierkreeft is hier geboren en getogen. Zowel de rode, gestreepte, geknobbelde als gevlekte variant. En verser, smaakvoller, betrouwbaarder, traceerbaarder, natuurzuiverder en regionaler krijg je het niet in viswinkel of restaurant.”

Rivierkreeftvisserij

Rivierkreeft uit de krimpenerwaard levert een fantastische bisque op, vindt eigenaar Marinus Rien Bothof van restaurant Fuiks in Capelle aan den IJssel (foto: Michel Verschoor).

Visser Blokland droeg recent zijn kreeftenvisserij over aan opvolger Matthijs Makop. De jonge beroepsvisser vangt in de omgeving Hardinxveld-Giessendam voor restaurants en groothandel. In een recente rapportage over rivierkreeft van Good Fish en beroepsvisserijvereniging NetVisWerk geeft Makop aan dat hij slechts kan voldoen aan 40 procent van de vraag. Makop hoort bij een kopgroep van zo’n dertig binnenvissers die zich deels of volledig toeleggen op rivierkreeftenvisserij.

De belangstelling groeit. “Rivierkreeft uit de Krimpenerwaard levert een fantastische bisque op”, vertelde eigenaar Marinus Rien Bothof van restaurant Fuiks in Capelle aan den IJssel eind oktober aan een verslaggever van het Algemeen Dagblad. De illustratie bij het artikel toont twee koks die achter een schaal vol flinke kreeftjes druk zijn met pellen; een arbeidsintensieve klus waar beroepsvissers al een antwoord op hebben gevonden.

Voor visverkopers en restaurants lonkt een streekeigen product met een onderscheidend verhaal. Immers: rivierkreeftjes worden al verwerkt en verkocht. “Alleen zijn dat de verkeerde, want het zijn gekweekte Aziatische kreeftjes, oordeelde Good Fish Foundation in een recent persbericht.

Barrières

Culinaire mogelijkheden zijn er volop met de rivierkreeften: in voorgerechten maar ook in een paella of op de BBQ (foto: Michel Verschoor).

Beren op de weg voor een landelijk aanbod zijn er echter nog genoeg. Zo moeten er voor de noodzakelijke grootschalige aanpak van ‘de plaag’ een aantal barrières worden weggenomen, vindt Albert Jan Maat van NetVisWerk. Waterschappen die het probleem met eigen mensen - waaronder muskusrattenbestrjders - willen aanpakken, ziet hij niet zitten. “Vissen is wel een beroep van mensen met expertise en beschikbare vangmiddelen. Maak daar gebruik van.”

Hij vervolgt: “Vissers hebben ook niet overal visrecht waar de rivierkreeft oprukt, zij hebben te maken met een gesloten vistijd van drie maanden die in de weg zit, hebben voldoende afzetkanalen nodig en zijn afhankelijk van een eerlijke prijs. Ook zou het helpen als restaurants en visdetaillisten Nederlanders leren rivierkreeft te waarderen.”

De voorman van de binnenvissers is in gesprek met de VNG, waterschappen, provincies en het ministerie van LNV om via een plan van aanpak visserij en handel op korte termijn te vergemakkelijken,. Hij zegt daar verder over: “Een plaag bestrijd je niet met nog meer rapporten. Die tijd is voorbij.”

Grootschalig vangen

Waterschap Amstel Gooi en Vecht (AGV) is al een fase verder. Na een bescheiden testproject in de Utrechtse Molenpolder wil de organisatie de bestrijding van rivierkreeft opschalen. Dankzij cofinanciering van Provincie Utrecht, Gemeente Amsterdam en Gebiedsakkoord Oostelijke Vechtplassen, kunnen binnenkort onder begeleiding van een ecologisch adviesbureau beroepsvissers op uurbasis worden ingeschakeld om rivierkreeft grootschalig met professionele fuiken en kreeftenkorven weg te vangen.
Waternet voert dit project uit in opdracht van de gebiedspartners. Ecoloog Winnie Rip van Waternet is er van overtuigd dat waterschappen het beste beroepsvissers voor deze klus kunnen inschakelen. “Anders is het bestrijden van rivierkreeft niet goed haalbaar.” Zelf vindt zij rivierkreeft een lekker beestje en een prima lokale eiwitbron die waarschijnlijk prima als verantwoord streekvoedsel is te vermarkten, al is dat geen taak van een waterschap.

Overzichtskaart

Op de overzichtskaart van de Good Fish Foundation staan inmiddels 18 rivierkreeftvissers vermeld (foto: Michel Verschoor).

Om dit proces te vergemakkelijken, heeft Good Fish Foundation een interactieve online overzichtskaart gemaakt waarmee consumenten, restaurants en visverkopers vissers kunnen vinden die rivierkreeften verkopen. Ook staan er restaurants vermeld die rivierkreeft op het menu hebben.

Met de kaart wil Good Fish Foundation Nederlanders stimuleren rivierkreeften te eten. Op de kaart staan nu 18 vissers die zijn aangegeven per gemeente waarin ze vissen. Door vraag te creëren naar rivierkreeft, kan de consument helpen deze plaag te bestrijden. “In de supermarkt liggen nu rivierkreeften uit China, die op niet-duurzame manier zijn gekweekt. Waarom rivierkreeften importeren, als exact dezelfde soorten hier zo’n plaag zijn? Rivierkreeften zijn lekker, gezond en geschikt voor op de bbq.”