Kottervisserij in donkerrode cijfers

14 november 2022 Michel Verschoor
Noordzeevisser Dirk Kraak: “Zet de toegezegde 444 miljoen euro snel in voor duurzame transitie voor kottervissers die willen blijven vissen.”

Visserij in Cijfers van Wageningen University & Research was dit jaar voorzien van een rouwrandje. Over de eerste acht maanden van 2022 lijden kottervissers een verlies van 20 mil­joen euro. Mosselsector en vishandel staan nog wel in de plus.

Foto's: Michel Verschoor

Duidelijk voelbaar in de zaal in het Haagse WTC was dat zeker zestig kottereigenaren zich uit wanhoop hebben ingeschreven voor overheidssanering. De emoties onder aanwezige visserijfamilies uit Katwijk, Den Helder en Urk liepen zo nu en dan hoog op. Vissers zien hun familiebedrijf en levenswerk in rook opgaan en kunnen zonen niet langer de toekomst verzekeren waar zij van dromen.
Hoofdoorzaak van het verlies in de kottervisserij is de explosief gestegen brandstofprijs. De prijs voor een liter gasolie lag begin oktober weliswaar rond 95 eurocent, maar lag eerder dit jaar al ver boven de euro, waar een gemiddelde prijs in voorgaande jaren nog niet de helft bedroeg. In tegenstelling tot omliggende EU-landen zoals België, Frankrijk en Duitsland keert de Nederlandse overheid tot op heden ook geen brandstofcompensatie uit. Dat ontlokte Durk van Tuinen van de Nederlandse Visserbond de uitspraak dat de overheid met dit besluit kottervissers, als onderdeel van de vitale voedselvoorziening, geen enkel sprankje hoop biedt.

Voor de kant

Dat er nog grote kotters uitvaren die wel vis aanlanden is vooral te danken aan collega­vissers die kiezen voor stilligregelingen, niet uitvaren op eigen kosten of die de knoop al hebben doorgehakt en na een laatste visreis voor de kant gaan om de saneringsprocedure in gang te zetten. Door verminderde aanvoer zijn de visprijzen van populaire vissoorten zoals tong en schol al geruime tijd torenhoog, wat volhouders in de vaart houdt.

Help vissers, want het gaat om de toekomst van onze voedsel­voorziening uit zee

Dit jaar is al bijna 22% minder vis en garnalen aangevoerd (-8 miljoen kilo). Matige tong- en scholvangsten en dus tegenvallende aanvoer van vis per schip zorgen voor extra onzekerheid. Niet alleen onder vissers, maar in de hele keten. Ook de door de overheid naar boven bijgestelde ambities voor windparken op zee en de plannen voor de aanleg van zeereservaten die visgebieden opslokken, baren vissers en vishandelaren zorgen. Ook is er een toenemend gebrek aan bemannings­leden omdat opvarenden die het niet meer zien zitten elders in de maritieme sector hun heil zoeken. Meer en meer vissers en ketenpartners laten zich somber uit over gebrek aan toekomstperspectief in de visserij, wat mogelijk ook leidt tot herstructurering van het aantal visafslagen.

Lichtpuntjes

Visserij in Cijfers 2022 WUR_foto Michel Verschoor

Lichtpuntjes tijdens Visserij in Cijfers waren de nog altijd gunstige resultaten in de mosselsector en de groei van de handel in vis. De mosselaanvoer in seizoen 21/22 steeg met twee miljoen kilo naar 33 miljoen kilo en de gemiddelde prijs steeg met liefst 37% ofwel 1,97 euro per kilo. Ook de export van vis vanuit Nederland groeide in 2021 ten opzichte van 2020 met 13% naar een waarde van 4,4 miljard euro. Extra import en doorvoer is de voornaamste veroorzaker. De totale importwaarde nam toe met 8% naar tot 3,2 miljard euro. Gezien de huidige ontwikkelingen in de kottervisserij is het niet aannemelijk dat er snel een einde komt aan de importgroei.

Visserij-innovatie

In een gloedvol betoog schetste Noordzeevisser Dirk Kraak het toekomstperspectief voor de kottersector. Kraak is mede-eigenaar van de kleinere, zogeheten eurokotters BRA-7 en HD66, die afhankelijk van het seizoen met uiteenlopende technieken vissen op langoustines, platvis en garnalen. De 57-jarige visser uit Den Helder ziet toekomst “voor schepen met lichtere en schonere motoren en een uitgekiend energiesysteem.”
Kraak voegde hieraan toe dat “de overheid dan wel achter zijn vissers moet blijven staan”, door innovatie te steunen en visgebieden in geplande Natura-2000-gebieden niet volledig te sluiten voor de visserij en daarnaast het voorzorgsprincipe middels onderzoek naar de ecologische effecten van windparken op zee te respecteren. Kraak riep de overheid op rust te creëren in de kottersector en vroeg aanwezige ambtenaren alles te doen wat in hun macht ligt. “Help vissers, want het gaat om de toekomst van onze voedselvoorziening uit zee.” 

Visserij Innovatie Netwerk

Volgens Noordzeevisser Dirk Kraak hebben vissers na het verbod op de pulsvisserij en een periode van hoge brandstofprijzen geen middelen meer om aan duurzaamheids-vraagstukken te voldoen. Het Visserij Innovatie Netwerk (VIN), een door de overheid geïnitieerd netwerk van, voor en door vissers, moet nu zorgen voor nieuwe vistechnieken. Kraak: “Cruciaal daarin wordt de samenwerking tussen vissers, kennisinstituten, overheid, banken, natuurorganisaties, windindustrie, scheepwerven, de visverwerking en -handel en het onderwijs.” Zelfs ‘natuur-inclusief boomkorren’ kan volgens hem op termijn tot de mogelijkheden behoren.

Kijk op www.visserijincijfers.nl voor alle actuele visserijcijfers.

Dit is een artikel uit Vismagazine 8-2022. Wil je meer van dit soort artikelen lezen? Neem dan een abonnement op Vismagazine en ontvang negen keer per jaar Vismagazine. 

Ja, ik neem een abonnement

Altijd op de hoogte blijven?