Leerlingen experimenteren met visrecepten

24 februari 2020 Xandra Veltman

Martijn Teunissen van Avo helpt de leerlingen een handje (foto: Xandra Veltman).

De bekendste boot op Urk is het schoolschip ROC De Friese Poort. Daar startte Jan van den Berg – op verzoek van de wethouder – zo’n zes jaar geleden een visopleiding. Die wordt door leerlingen, bedrijven en zelfs de onderwijsinspectie bijzonder gewaardeerd.

Het is 18 december, 11.00 uur en Jan van den Berg geeft les aan niveau 3 visserijofficieren (studentbemanningsleden). Als hij de klas even verlaat, blijven ze zelfstandig doorwerken en dat mag je best bijzonder noemen. Bijzonder wordt ook de middagles in het vislokaal. Die is voor de eerstejaars productie­medewerkers VIS MBO 2, die in de visverwerkende industrie werken en één dag per week naar school gaan. Vandaag wordt er gekookt met vis. Martijn Teunissen van AVO Kruiden en Specerijen is gastdocent. Hij heeft tien recepten bedacht, van tonijnbiefstukjes in pepersaus tot Thaise en Duitse zalmgerechtjes. Japanse en Afrikaanse smaken komen ook aan bod. Alle ingrediënten staan uitgestald.

Visschilderijtjes

Als de leerlingen binnenkomen, mogen ze kiezen wat ze leuk lijkt en gaan ze aan de slag, vaak in groepjes van twee. Martijn geeft tips, beantwoordt vragen en laat ze lekker hun gang gaan. Met bewondering kijken Jan van den Berg en zijn assistent Jan van Urk hoe enthousiast deze jongeren in no-time verrukkelijke ‘visschilderijtjes’ creëren. Sommige gerechten moeten even in de oven in de aangrenzende keuken waar de leerlingen vrijelijk hun gang gaan. Net als het vislokaal is de keuken mooi ingericht, met onder meer een schitterende rookkast geschonken door Degens. Alles om mensen betere kansen te geven op de arbeidsmarkt, zegt Van den Berg. “Als ze willen doorstromen, is het belangrijk dat ze meer leren over fileren, de structuur van de vis, hygiëne, het beoordelen van de versheid en wat je met vis kunt doen.”

ASOOO leerproces

ROC De Friese Poort 2_foto Xandra Veltman

Studenten kiezen zelf de recepten uit waarmee ze aan de slag willen gaan (foto: Xandra Veltman).

De inzet van de leerlingen is vooral te danken aan de leermethode die Van den Berg ontwikkelde. “In het studie­lokaal hangt een poster van een fixed- en een grow mindset. Als iets niet lukt, vraag ik jongeren waarin ze zich herkennen in de fixed mindset: vermijden van uitdagingen, opgeven bij tegenslag, inspanning zien als nutteloos, negeren van kritiek en zich bedreigd voelen door het succes van anderen. Verder pas ik een ‘EigenBreinWijs’ onderwijsconcept toe met het ASOOO-leerproces. De A staat voor autonomie. Studenten mogen binnen kaders zelf hun keuzes maken. Ze krijgen meer zelfvertrouwen als ze het gevoel ervaren dat ze zelf beslissen. De S staat voor status: studenten mogen trots zijn op hun werk en voortgang. Ze kunnen hun kennis, vaardigheden en beroepshouding tonen en uitbouwen. De OOO staat voor de overtuiging over de ontwikkelbaarheid van jezelf én dat de ander daarin gelooft. Daardoor kunnen mensen beter samenwerken.”

Van leren krijg je energie

De eerste gerechten zijn klaar. Dan klinkt er: “Martijn, mag ik nog iets maken?” “Tuurlijk, kom maar kiezen, recepten genoeg”, is het antwoord, waarop enkele leerlingen op de werktafel afkomen. Nog wat later: “Die paddestoelen, die wil ik ook doen!” En met z’n drieën wordt het volgende gerecht bereid. Eén jongen bekijkt alles een beetje voorzichtiger. “Dit is z’n eerste les”, zegt Van den Berg. “Leerlingen mogen hier direct switchen als een opleiding ze niet ligt. Dan hoef je geen schooljaar te verspillen.”

Na afloop gaan de leerlingen met lekkere gerechten naar huis, staan binnengelopen docenten te proeven welke hapjes geschikt zijn voor de Open Dag en staan Jan van Urk, Martijn Teunissen en Jan van den Berg te stralen. Hier word je niet moe van, hiervan krijg je energie. En dat is precies de bedoeling. 

Zes leerprincipes

Jan van den Berg gebruikt zes leerprincipes:

  1. Creatie: studenten consumeren niet wat de docent zegt, maar creëren hun eigen studieboek.
  2. Focus: aan de start van elk lesblok vertelt de student welke opdrachten uit de studiewijzer hij straks wil afhebben.
  3. Voortbouwen: wie kennis heeft verzameld, kan gemakkelijker nieuwe informatie leren en onthouden.
  4. Emotie: benut prikkels uit de werkomgeving van studenten en maak hen nieuwsgierig om de wereld van de visverwerking beter te leren kennen en begrijpen.
  5. Herhalen: herhalen is goed voor het lange-termijn geheugen. Dat zorgt voor duurzame verandering in kennis, vaardigheden en beroepshouding.
  6. Zintuiglijk rijk: wie z’n werk kan voelen, horen, proeven, ruiken en zien, komt in beweging en verbindt zich beter met de leerstof.

Altijd op de hoogte blijven?