Het aantal voedselfraudezaken dat is gemeld bij het Europese netwerk voor voedselfraude is in 2018 flink gestegen. Dat staat in het jaarlijkse rapport van het netwerk, opgesteld door de Europese Commissie. De vissector blijft niet buiten schot.
De impact van voedselfraude is door de complexiteit van ons wereldwijde voedselsysteem en de druk om goedkoop te produceren groter geworden. Volgens schattingen kost fraude de wereldwijde voedselindustrie zo’n 30 miljard euro per jaar. ‘Europees voedsel veiliger dan ooit, constateert het rapport, maar het consumentenvertrouwen blijft laag. Tastbaar wordt het natuurlijk wanneer fraudezaken publieke aandacht krijgen, zoals bij het paardenvleesschandaal en de fipronilcrisis. Om dit soort fraude beter te kunnen bestrijden werd in 2013 het EU Food Fraud Network opgericht. Dat netwerk maakt het makkelijker voor lidstaten om samen te werken. Via het bijbehorende AAC-systeem kunnen autoriteiten eenvoudig informatie uitwisselen en coördineren op het gebied van handhaving. Wanneer een land bijvoorbeeld een bedrijf uit een collega-lidstaat verdenkt van fraude, kan een verzoek tot informatie-uitwisseling of handhaving worden gedaan.
Beperkt beeld
In 2018 werden in totaal 234 meldingen gedaan via het AAC-systeem, veel meer dan in eerdere jaren. In 2017 waren er 178 meldingen, en in 2016 waren er 157.
De meeste meldingen werden gedaan door Duitsland, 58 in totaal, gevolgd door Frankrijk met 32 meldingen. Nederland deed er 7. Een verklaring voor de stijging geeft het rapport niet. Deze cijfers zijn grotendeels gebaseerd op de meldingen die via het AAC-systeem zijn gedaan vanuit de lidstaten. Een beperkt beeld dus, dat weinig zegt over hoeveel fraude er daadwerkelijk wordt gepleegd. Maar interessant zijn de cijfers wel, zeker wanneer we kijken naar de soorten fraude die we in de verschillende branches tegenkomen. Het type fraude dat het meest wordt gemeld is het verkeerd labelen van voedingsmiddelen.
Labels
Een kleine analyse. In 2018 ging het bij de meeste meldingen (41,89%) om (verdenking van) onjuiste labels. Fraude door afwezige of gemanipuleerde documenten komt op de tweede plek (20,19%). Gesjoemel met het daadwerkelijke product vormt 32,46% van het totaal, onderverdeeld in niet-goedgekeurde bewerking (13.21%) en niet-toegestane vervanging, toevoeging, verdunning of verwijdering van een bestanddeel (19.25%). Bij de meeste fraudegevallen gaat het om meer dan één soort overtreding.
Vissector
De meeste meldingen van fraude hadden in 2018 betrekking op de vissector, 45 in totaal. De vleessector komt met 41 meldingen op plek twee. Er zit wel een groot verschil in de aard van de overtredingen tussen deze sectoren. Bij 60% van de fraudemeldingen in de vissector waren illegale bewerking of formulering van het product de meest genoemde overtredingen. Voorbeeld is de fraude in Spanje met tonijn. In de vleessector betrof het vaker een verdenking van afwezige of vervalste documentatie (39%), wat bijvoorbeeld vanuit voedselveiligheidsoogpunt riskant kan zijn. l