Nederlandse viskwekers zetten grote stappen

1 november 2022 Lieneke Schuitemaker

De kweek van vis wordt wereldwijd steeds belangrijker om aan de vraag naar gezonde en duurzame eiwitten te voldoen. Ook in Neder­land speelt kweekvis een steeds grotere rol, met duurzaamheid en kwaliteit als uitgangspunt van de kwekers.

1. Janneke van der Linde, Kingfish Zeeland:
‘Bouw nieuwe locatie in VS in 2023’

Kingfish Zeeland_Rondvraag Vis 8-2022

De ontwikkelingen bij Kingfish Zeeland gaan snel. Sinds de opening van de kwekerij van yellowtail Kingfish in Kats in 2018, gaat het er voor de wind. In datzelfde jaar produceerde het bedrijf al 600 ton vis op jaarbasis. In 2020 werd dat uitgebreid naar 1500 ton en in 2023 staat een nieuwe verdubbeling naar 3000 ton op de planning, met de benodigde uitbreiding qua kweekruimte, vertelt brand manager Janneke van der Linde. “Daarnaast bouwen we een nieuwe hatchery, met meer tanks met ouderdieren. We hebben nu dertien tanks, er komen er negentien bij. Dan hebben we 32 tanks met fingerlings.”

Kingfish Zeeland breidt ook uit naar Maine in de VS, waar een nieuwe kwekerij inclusief hatchery komt met een capaciteit van 6000 ton voor de Noord-Amerikaanse markt. Kingfish koos voor Maine in verband met de waterkwaliteit. “De bouw start in 2023. We sturen daar nu ook al vis heen, met reefers, om alvast de markt te masseren. Onze vis ligt in de VS bij Whole Food Market en wordt verkocht via het online platform Crowd Cow.”
Het visvoer heeft speciale aandacht bij Kingfish, in het kader van duurzaamheid. “Onze R&D afdeling is voortdurend bezig met kijken naar verbetering van het voer, samen met onze leverancier. We zijn onder meer bezig met het vervangen van vismeel door insecteneiwit. Het vismeel wordt weliswaar geproduceerd van afsnijdsels voor menselijke consumptie, maar het kan altijd beter,” aldus Van der Linde. “We hebben daarvoor een heel interessante onderzoekssamenwerking met studenten.”

Lage mortaliteit

Ook het recirculatiesysteem, waarin Kingfish haar vis kweekt, heeft vanaf het begin een hele ontwikkeling doorgemaakt. “De mortaliteit is heel laag. En dat percentage proberen we steeds verder naar beneden te krijgen.” De markt voor de duurzame yellowtail kingfish bevindt zich behalve in Nederland in Italië, Frankrijk, Engeland, Spanje en Portugal. “We leveren er aan groothandels en in Frankrijk en Italië ook aan de retail.” De Nederlandse markt beslaat 25 procent van de totaalproductie. “Vooral hele vis en een kleiner deel filet. Onze vis gaat vooral naar de horeca. We krijgen bij de uitbreiding ook een mooie demokeuken, een laaddok en een eigen verwerkingsruimte. Nu gebeurt dit nog op de afslag van Colijnsplaat. Daarmee maken we opnieuw een kwaliteits- en efficiencyslag.”

2. Delisalm, Bert-Jan de Bondt: 
‘We kunnen ziektes goed in de hand houden’

Delisalm_rondvraag Vis 8-2022

Forelkwekerij Delisalm is gevestigd in het Gelderse Hattem, letterlijk in de achtertuin van oprichter en eigenaar Bert-Jan de Bondt. Als kind al was De Bondt gefascineerd door forellen. Als jongetje van acht maakte hij zijn eerste forellenvijver, in de achtertuin van zijn ouderlijk huis, geïnspireerd door het aquarium met levende forellen bij de plaatselijke visboer.

De Bondt had dierenarts willen worden, maar werd niet geplaatst. Toen werd het geneeskunde. Hij werkt als radioloog in de het Isala ziekenhuis in Zwolle. Daarnaast heeft hij een professionele forelkwekerij, met acht kweekbassins binnen, meerdere bassins buiten en een beekloop naar een grote vijver. Goed voor een bezetting van 2,5 ton. Hoe hij dat combineert? “Ik heb veel energie en dit is zowel mijn passie als mijn hobby.”
Het assortiment van Delisalm bestaat uit beekforel, regenboogforel en bronforel. De Bondt werkt samen met een grote forelkweker in Normandië, waar ook zeeforel en arctic char wordt gekweekt. Delisalm levert verse en gerookte vis, diverse kaviaars van forelsoorten en verder soepen, rillettes en terrines.

Gezonde en duurzame vis

De forelkweek vindt plaats zonder gebruik van antibiotica of groeiversnellers, vertelt De Bondt. “We hebben een kweeksysteem op recirculatie met minimale doorstroom. Daardoor kunnen we ziektes goed buiten het water houden en sterke, gezonde vis kweken.” De Bondts motto is: Als je het doet, moet je het goed doen. “Dus verantwoord, duurzaam en van goede kwaliteit.” Daarom ontwikkelde hij samen met zijn Franse compagnon een eigen voervariant voor de forel, op basis van insecteneiwit in plaats van viseiwit. “Dat voer wordt in Frankrijk geproduceerd. Onze forellen zijn getest door professionele proefpanels op zowel kwaliteit als smaak en altijd bleek de variant met dit voer beter te scoren wat betreft smaak en textuur. De uitval is lager, de groei is beter en het is duurzamer.”

De producten van Delisalm worden afgenomen door particulieren, groothandel en horeca tot op het hoogste niveau. De Bondt: “We hebben mooie wijn-spijs combinaties ontwikkeld samen met Astrid Joosten en Thérèse Boer. Onze visproducten, hun wijnen! Ook hebben we vier Omega-3 Vismenu’s gerealiseerd, samen met topchef Jan Smink. Die zijn binnenkort verkrijgbaar. Onze nieuwe compagnon Carl van Vugt zal hieraan de juiste vorm en ontwikkeling geven.”

3. Rick Leemans, Glasaal Volendam:
'We zitten tegen een doorbraak aan’ 

Glasaal Volendam_Rondvraag 8-2022

Glasaal Volendam is inmiddels tien jaar bezig met onderzoek naar glasaal kweken uit volwassen paling, voor de commerciële productie van glasaal. Een langdurig en intensief proces, vertelt Rick Leemans, sinds zes jaar eindverantwoordelijk voor het onderzoek. “De kweek van glasaal in een laboratoriumomgeving is moeilijk. Er is zo weinig bekend over de voortplanting van paling, dat mysterie kun je alleen ontrafelen door uitgebreid en intensief onderzoek. En dat kost tijd.” Inmiddels zijn Leemans en zijn team zover dat de glasaal 90 dagen in leven blijft. Dat is een jarenlang proces geweest. “Afgelopen voorjaar is dat voor het eerst gelukt. Daarvoor kregen we ze niet aan het eten. Dat is ook het grootste probleem, voor alle internationale onderzoeksteams: niemand weet wat palinglarven in de natuur eten.”

Vloeibare voeding

Na verschillende pogingen met piepklein korrelvoer is het team overgestapt op zelf ontwikkelde en zelf geproduceerde vloeibare voeding voor de larven. Dat bleek een doorbraak. “Het grootste probleem is daarmee opgelost. Veel van de korrels die beschikbaar zijn, bleken te groot. De samenstelling is niet eens zo heel anders, maar vooral de vorm speelt dus een rol. Dat voeren doen we met de hand, zodat we precies kunnen zien hoe de larven reageren.”

Er zijn onderzoeksteams naar glasaalproductie in Japan, Italië, Spanje, Denemarken en Nederland. Volendam Glasaal wordt naast subsidie vanuit het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij gefinancierd door aandeelhouders. Dat betekent dat de opgedane kennis niet altijd gedeeld kan worden met andere onderzoeksteams. Leemans: “De aandeelhouders financieren dit onderzoek nu al jarenlang, zonder dat het rendement oplevert. Als het onderzoek in de toekomst zover is dat we de glasaal commercieel kunnen gaan produceren, willen zij natuurlijk hun investering terugverdienen.”

Er is heel veel werk verzet, aldus Leemans. “Vijf jaar geleden hadden we een maand per jaar etende larven, dit jaar was dat acht van de negen maanden. In die tijd kun je veel meer onderzoek doen. We richten ons nu op het verhogen van de groeisnelheid, om een grotere lengte te behalen. Dan pas gaan we kijken hoe we ze langer in leven kunnen houden. We kunnen nu elk moment tegen een doorbraak aanlopen. Heel spannend! Ik denk dat wij daarmee de eerste zullen zijn.”

Dit is een artikel uit Vismagazine 8-2022. Wil je meer van dit soort artikelen lezen? Neem dan een abonnement op Vismagazine en ontvang negen keer per jaar Vismagazine. 

Ja, ik neem een abonnement

Altijd op de hoogte blijven?