Mosselen kweken op de Noordzee leek tot voor kort een illusie. Dat gaat nu veranderen. Offshorebedrijf OOS International heeft een vergunning gekregen voor een pilot om mosselen te kweken in windpark Borssele 3 op een drijvende mosselfarm.
Het offshorebedrijf uit Serooskerke, dat wereldwijd actief is in de olie- en gaswinning, heeft op eigen initiatief een Semi-submersible Mussel Farm (SMF) ontworpen. Het nieuwe schip is genoemd naar maritiem ingenieur Cees Leenaars, die in het verleden verschillende platform- en hijsschepen voor OOS bouwde. Het 76 bij 32 meter grote schip kan aan weerszijden tientallen mossellijnen uitzetten. Het platform is deels afzinkbaar. “Bij storm en sterke golfslag kunnen we de lijnen een paar meter laten zakken naar kalmer water”, zegt OOS-adviseur Eric Wakkee.
Mosselen worden nu gekweekt in ondiep water in de Waddenzee en de Oosterschelde. Door bestuurlijke maatregelen en milieutechnische eisen loopt de productie terug. De Noordzee biedt mogelijkheden om het kweekareaal te vergroten, maar er zijn wel enkele uitdagingen voor het zover is. De krachten die vrijkomen bij een sterke golfslag maken de hangcultuursystemen sowieso schadegevoelig. In de traditionele kweekpercelen is er bovendien veel ruimte nodig. Voor het ‘insokken’ en oogsten van de mosselen varen de kwekers met hun schepen langs de mossellijnen. “Met ons platform hebben we maar tien procent van de ruimte nodig om een vergelijkbare productie te realiseren”, aldus Wakkee.
Overtreffende trap
“Vergeleken met andere innovaties in de mosselsector is dit de overtreffende trap”, zegt Wakkee. De OOS Cees Leenaars is niet alleen een platform op open zee dat bij zwaar weer kan worden afgezonken, het voorziet ook in een geautomatiseerd oogstsysteem. Er komen nog altijd mensen aan te pas, maar het werk is een stuk veiliger en minder arbeidsintensief. “Je werkt vanaf een platform en niet vanaf een boot. De oogstmachines staan op rails. Je rijdt naar de lijnen toe en de mosselen vallen in big bags, die vervolgens weer op de boot worden gezet.” De huidige mosselkotters zijn minder geschikt om buiten de zes-mijlszone te varen. Om de natuur in het windpark zo min mogelijk te verstoren krijgen de support schepen die OOS wil inzetten een elektrische aandrijving. Aan de bouw van het platform en de nieuwe support schepen hangt een flink prijskaartje. Een exact bedrag wil Wakkee nog niet noemen, maar de benodigde investering ligt al snel in de orde van vele miljoenen euro’s.
‘Vergeleken met andere innovaties in de mosselsector is dit de overtreffende trap’
Toen OOS het plan twee jaar geleden lanceerde, liep de mosselsector niet bepaald over van enthousiasme. Inmiddels begint het beeld volgens Wakkee te kantelen. “Verschillende grotere bedrijven in de sector zijn er anders over gaan denken. Als er een eerste proven case is zal men al snel ‘om’ gaan. Dat zag je ook bij de introductie van de MZI’s en de hangcultuur. Toen de eerste mosselen op de kade stonden, stapten velen over naar de hangcultuur.”
Wind in de zeilen
Nu het ministerie van Verkeer & Waterstaat een vergunning heeft verleend voor de exploitatie van een drijvende mosselfarm in offshore windpark Borssele 3, heeft OOS de wind in de zeilen. “Er voltrekt zich ook een transitie in andere voedselketens. Vergeleken met veeteelt is de CO2-productie van mosselteelt vrijwel nihil. Mosselen zijn vetarm, eiwitrijk en hartstikke gezond. Het advies is minder vlees en meer zeeproducten te eten. Mosselen passen helemaal bij die trend”, aldus Wakkee, die spreekt van “het juiste initiatief op het juiste moment.”
Volgend voorjaar wil OOS met een klein testmodel de proef op de som nemen. “Als de testresultaten bekend zijn, weten we meer. Bijvoorbeeld hoeveel kilo’s de mosselfarm kan opleveren. Als het concept succesvol is, kun je op termijn ook denken aan meer van zulke mosselfarms voor de Nederlandse kust. De Noordzee is ook een mooi proefgebied voor internationale bedrijven. Mosselproducenten uit Frankrijk, Marokko en Chili kijken al met grote interesse mee of ze ook de zee kunnen opgaan.”
Maar eerst moet de OOS Cees Leenaars worden gebouwd. “Wij zijn een Zeeuws bedrijf en mosselen zijn een Zeeuws product. Die combinatie is interessant”, zegt Wakkee. “Laat de Zeeuwse scheepsbouwers ook maar aan tafel komen.”