Versondernemers ontpoppen zich tot lokale smaakhelden

Jarenlang had de versspecialist het zwaar, vastgeklemd tussen supermarkten enerzijds en horeca en luxere eetwinkels anderzijds. Ook van de fors stijgende online verkopen profiteerde het ambacht minimaal. COVID-19 lijkt hierin verandering te hebben gebracht, althans voor een deel van de versondernemers.

De coronacrisis heeft de markt voor voedingsmiddelen volledig op zijn kop gezet. Traditioneel sterke afzetkanalen zagen hun omzet dalen of stabiliseren, terwijl andere, zoals als korte-keteninitiatieven, boodschappendiensten en maaltijdbezorgers, hun omzet bijna zagen verdubbelen.Ook vers­specialisten profiteerden van de nieuwe situatie. Onderzoeksbureau GfK meldde in juli dat bakkers, groenteboeren en slagers in de eerste helft van het jaar tot maar liefst 40 procent omzetgroei hebben gerealiseerd. Nieuwe klanten, jongeren in het bijzonder, weten de ambachtelijke ondernemer in deze periode vaker te vinden. Maar liefst één op de tien Nederlanders ging vaker naar de lokale versspecialist, aldus het Voedingscentrum.

Winnaars

Foto: Koos Groenewold

Volgens GfK zit de groei vooral bij groenteboeren (+40%), slagers (+36%) en bakkers (+16%). De ­Nederlandse Vereniging van Visspecialisten laat in een publicatie weten eveneens groei te zien bij viswinkels. Naar schatting hebben vers­ondernemers gezamenlijk ruim 55 miljoen euro extra omzet ­gerealiseerd in de eerste helft van dit jaar.

Het Nederlands Bakkerij Centrum bevestigt de positieve trend en ziet eveneens een behoorlijke stijging bij de ambachtelijke bakkers. Met daarbij de kanttekening dat de groei niet voor alle productgroepen en ondernemingen geldt. Zo staan banket en gebak bijvoorbeeld nogal onder druk en zijn factoren, zoals de locatie van de winkel en al dan niet leveren aan het derde kanaal, bepalend voor het wel of niet hebben van succes.

Naast versspeciaalzaken lijken ook supermarkten te profiteren van COVID-19, zij het in mindere mate. Zij laten in de eerste helft van het jaar een groei zien van 9 procent, oftewel een bedrag van 1,3 miljard euro (volgens onderzoeksbureau IRI). Een deel hiervan is echter het gevolg van hamster­gedrag tijdens de eerste dagen van de corona­crisis. Zo zagen we een explosieve groei in de verkoop van afbakbrood en bakmixen.

…en verliezers

Naast winnaars zijn er verliezers. Vooral de consumptie van voeding buitenshuis (out-of-home-markt) laat in de eerste helft van dit jaar fors dalende cijfers zien: foodservice (–36%), horeca (–42%), catering (–30%) en on-the-go-winkels (–22%) leveren veel in. Ook markten kregen te maken met een flinke daling van de inkomsten, al zijn daarvan geen concrete cijfers bekend. De reden is meestal sluiting voor een langere periode vanwege de coronamaatregelen. Veel bedrijven zijn intussen weer open, maar de consument blijft voorzichtig, zodat er nog steeds aan omzet wordt ingeboet. De beperkingen die gelden voor de ­horeca (minder tafels) zijn vanzelfsprekend evenmin gunstig voor de omzetcijfers.

Hoe gaat het verder?

Foto: Henk Riswick

De Nederlandse economie zal in 2020 naar verwachting met bijna 7 procent krimpen, zo voorspelt de Europese Commissie. Het consumentenvertrouwen daalde maar liefst van –2 in maart naar –22 in apri: de grootste daling ooit in een maand tijd, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Het consumptiepatroon van de consument is door COVID-19 veranderd en de verwachting is dat dit deels blijvend zal zijn. Zo is er onder consumenten een versneld groeiend bewustzijn van de relatie tussen voeding en gezondheid en van die tussen voeding en duurzaamheid. Eén op de zes Nederlanders ervaart de afgelopen periode zelfs als een moment van bezinning (bron: Duurzaam Ondernemen).

FoodBase publiceerde vorig jaar diverse artikelen over de hernieuwde aandacht van consumenten voor versspecialisten. Over jongeren die het ambacht weer weten te vinden en waarderen. Deze trend lijkt versneld te worden door de corona­crisis. Waar versondernemers jarenlang vastzaten tussen supermarkten, horeca en luxere eetwinkels, lijken ze door de nieuwe situatie uit de anonimiteit te treden. De versspecialist is de lokale smaakheld en de consument weet hem op waarde te schatten.

Bewustwording

Een groot deel van onze voedselaankopen is het gevolg van routine en gewoonten, gedreven door de financiële situatie, herkenning, tijdgebrek en vrees voor miskopen. COVID-19 heeft de norm echter verlegd. Nederlanders blijken nu eerder bereid te switchen én om meer te betalen, met zorgen, bewustwording en behoefte aan zekerheid en veiligheid als drijfveren. De waardepropositie van voeding is zo in korte tijd veranderd en staat meer dan ooit in de belangstelling. Thema’s als gezondheid en duurzaamheid staan hoger aangeschreven en de verwachting is dat dit zo zal blijven. Dat de versspecialist hierin een rol speelt, staat vast. Welke rol, dat bepaalt hij zelf.