De groeiende waardering van de consument voor versspeciaalzaken en de aandacht voor herkomst en duurzaamheid, vallen op. De visbranche kan er z’n voordeel meedoen en daarbij gebruik maken van technieken uit de koelindustrie. Toekomstgerichte en creatieve oplossingen zijn er volop.
1. Louise de Graaf, visspeciaalzaak R & L de Graaf:
‘Bij glycol is geen lekrooster nodig’
Richard en Louise de Graaf hebben sinds 2006 visspeciaalzaak R & L de Graaf in Nieuwerkerk aan de IJssel. “Onze zaak en ons assortiment bleven maar groeien, de winkel werd te klein”, vertelt Louise. “We hadden meer ideeën dan ruimte. Vorig jaar juni ging het reisbureau pal naast ons weg. Wij konden een deel van die ruimte huren en hebben de tussenmuur doorgebroken.”
Op 5 maart is de zaak weer heropend. “Het is een wereld van verschil en vooral van mogelijkheden. We maken graag alles zelf, daarmee kunnen we ons goed onderscheiden. Nu hebben we een aantal werkeilanden, een eigen fileerhoek, een mooie grote werktafel en een tweemaal zo grote toonbank. We counterbakken met het gezicht naar de klanten toe. We hebben er ook wat mooie zitjes bij. Die zijn natuurlijk tijdens de lockdown gesloten, maar klanten reageren enthousiast. Ze kunnen niet wachten om hier eens lekker te zitten eten.”
Hoogrendement koeltechniek
Ook nieuw is het gehele koelsysteem; de vries- en koelcel en de toonbank. Daartoe hebben Richard en Louise Emondt-KMI ingeschakeld. Adviseur Ronald de Kleer van dit bedrijf vertelt: “Ze hebben gekozen voor een complete glycol-installatie. De glycol wordt rondgepompt om de warmte aan de vitrine te onttrekken. Wij hebben een koudeplaat met steunverdamper ontwikkeld, speciaal voor toonbanken die op glycol werken. Er zitten geen leidingen in, het is een ‘sandwichplaat’ waar onder hoge druk koelvloeistof doorheen wordt geperst. Dankzij de temperatuurwisselaar krijg je zo een hoogrendement koeltechniek. Het kan zo 25 procent in je verbruik schelen.”
Of dat zo is, kan Louise nog niet bevestigen. “We werken er nog te kort mee en we hebben qua apparatuur, keuken en winkel flink uitgebreid. Wel blijkt het veel minder werk om de vitrine schoon te maken. Bij glycol is geen lekrooster nodig. Ik reinig nu in ‘no time’ het gladde oppervlak.” Dat levert meer tijd op die aan het ambacht, de specialiteiten, de maaltijden en de klanten wordt besteed. Die laatsten zien dat alles nu mooier, lichter en meer ruimtelijk wordt gepresenteerd.
2. Leo van Dillen, Kotra Logistics:
‘We werken efficiënter’
Kotra Logistics op Yerseke breidt uit met een terminal van 3.000 m2, vertelt Leo van Dillen, operationeel & commercieel manager. “Hierin gaan we de drooggekoelde goederen opslaan en ‘cross docken’ (transport zonder opslag tussendoor, red). Want naast het vervoer van vis door heel Europa, beleveren wij al sinds jaar en dag distributiecentra van retailers in Nederland en België. Dan heb je het ook over A voor A-leveringen.”
Een voorbeeld: de Aldi in België krijgt zes dagen per week stipt om 22.00 uur geleverd. “Dat gaat om vis en verse producten die geur- en lekvrij verpakt zijn in MAP-verpakkingen. Het volume voor de retail is sneller dan ooit gestegen in de afgelopen pandemieperiode. Tel daarbij op dat onlangs Brouwer Urk Internationaal Transport aan de Kotra groep is toegevoegd.”
Brouwer Urk vervoert vooral gekoelde en diepvries producten naar Duitsland. “Sinds een jaar maakt het Duitse Nagel Air Freight al deel uit van Kotra, zij zijn vooral gespecialiseerd in transport van verse vis. Nog altijd verzorgen we vooral groepage in de viswereld, maar ook andere producten vervoeren we steeds vaker. Of het nu om een doos of om vele pallets gaat maakt niet uit. We rijden nooit met lege wagens.”
Digitaal doorgeven
De uitbreiding met meerdere bedrijven heeft een groter netwerk opgeleverd met meer mogelijkheden. “Gelukkig hoefde niemand het afgelopen jaar weg. We zijn door de pandemie efficiënter gaan werken,” zegt Van Dillen. “De kostenkant is onder de loep genomen. Ook hebben we een nieuw transportmanagement systeem om ritten te plannen en te formeren. Alle activiteiten zijn ondergebracht in één ERP-systeem zodat we de hele organisatie besturen met gestroomlijnde bedrijfsprocessen. Daardoor benutten we elkaars kennis en kunde beter. We hadden al een efficiënte app voor digitale vervoersdocumenten, de CMR. Met de nieuwe automatisering kunnen klanten desgewenst ook hun orders eenvoudig digitaal doorgeven.”
Temperatuur
Goede logistiek is nodig: de A voor A-leveringen en groepage, de negen hubs: vier in Duitsland, vier in Nederland en één in Frankrijk. Alleen al op Yerseke komen wekelijks 6,5 duizend orders binnen. Dat zijn zo’n 8300 pallets, dus veel kleine zendingen. Door de hete zomers van afgelopen jaren is er extra geïnvesteerd in de temperatuurbeheersing van de locaties en vrachtwagens. Alle trailers hebben een verplaatsbare tussenwand zodat de laadruimte twee compartimenten heeft, die elk apart ingesteld kunnen worden. Van Dillen: “Alles moet op juiste temperatuur opgeslagen en vervoerd worden. Sommigen kiezen juist daarom speciaal voor ons.”
3. Jo Hop, Seafood Kijkduin:
‘Dit is een winkel van de toekomst’
Gasloze winkelcentra zijn al vrij gewoon. Het grote project ‘Nieuw Kijkduin’ gaat nog verder. Het is nieuw project van wonen met uitzicht op zee, nieuw ondernemen, beleven, culinair, genieten... een complete beleving, verdeeld over zeven ’blokken’. Hier wil je als ondernemer zitten.
Jo Hop, die een viswinkel heeft in Doorn, was al enkele keren hiervoor gevraagd door de projectontwikkelaar. Hij besloot er een tweede zaak te openen. “Dit is een winkel van de toekomst, met een bijzonder luxe uitstraling. We doen het omdat onze dochter Noah van twintig heel fanatiek is. Ze wil een eigen visspeciaalzaak runnen.” Zo opende Seafood Kijkduin half april 2021 haar deuren in de ‘Delitheek’ - tussen een wijnhuis, slager, groentewinkel en bakker.
Warmte-koudeopslag
De inrichting van de winkel was technisch gezien interessant, vertelt Bernadet Koops van Koeltechnisch Buro Midden Nederland. “Gewoonlijk plaats je een condensor buiten, vaak op een dak, om de warmte af te voeren. Hier was geen mogelijkheid om iets buiten het pand te plaatsen. Daarom staan de koel- en vriesinstallatie binnen opgesteld en heeft de luchtgekoelde condensor plaatsgemaakt voor een warmtewisselaar die gekoeld wordt met water van de centrale koudwaterinstallatie die ook gebruikt wordt om de appartementen te verwarmen. Oftewel, de koelinstallatie is aangesloten op de warmte-koudeopslag (WKO). Een zeer betrouwbare oplossing.”
Oester/sashimibar
Binnen zie je er niets van. Daar kun je je hart ophalen aan alles wat in de negen meter lange vitrine ligt. De vitrine is hoog en doorzichtig en er past veel op de toonbank. Het geheel wordt mooi uitgelicht. Er is een scherfijsmachine, koelcel, diepvries. Het is ruim ingericht met een kookeiland en zitjes om je kibbeling rustig op te eten. Aan de andere kant is een oester-/sashimibar en een buitenterras. Van daaruit kun je de zee zien.
Chique Nieuw Kijkduin
‘s Zomers is het een gekkenhuis, weten de ondernemers die hier al langer zitten. Een kolfje naar Noah’s hand, denkt Hop. “Dit is een winkel voor de toekomst. We bereiden veel luxe artikelen en maaltijden, soepen, salades, noem maar op. Alles doen we zelf. We gaan voor het hogere segment en zetten veel op sociale media.” Een speciaalzaak die qua uitstraling en sfeer past bij het chique Nieuw Kijkduin en waar bewoners, toeristen en dagjesmensen graag zullen komen.
4. Bert te Brinke, Smeva:
‘Waardering voor versspeciaalzaken groeit’
Elk bedrijf dat van doen heeft met koeltechniek heeft de laatste jaren nagedacht over de gevolgen van het veranderende klimaat. Zo ook Smeva, vertelt technisch accountmanager Bert te Brinke. “We plaatsen heel wat koel- en vriesaggregaten op platte, zwarte daken. De zomers worden heter. Je moet er niet aan denken dat de compressor er mee ophoudt. Wij garanderen dat de toonbank, het wandmeubel en de koelcel altijd op de gewenste temperatuur blijven en we gebruiken we digitale compressoren die hun druk zelf regelen en zo optimaal mogelijk draaien. Dat betekent minder energieverbruik. Bovendien heeft Smeva twee testcellen, waarin de Smeva meubelen uitgebreid worden getest.”
Nieuwe koelmiddelen
Smeva bestaat honderd jaar en heeft zijn oorsprong in de slagerijwereld. Vis is een steeds belangrijker onderdeel geworden. Zo kennen veel visondernemers de Glacier-viskoeltoonbank met het zeer schuine etaleerplateau en de statische koeling die uitdroging tegengaat. Die Glacier zie je in de hele Benelux en in Frankrijk en Spanje, vertelt Te Brinke. “Ook bij grote winkelketens zoals de Makro. Ik vind het prachtig zoals ze bijvoorbeeld in Frankrijk gefocust zijn op vers met een enorme keuze aan vis. Inmiddels keert in Nederland de waardering voor de versspeciaalzaken terug, na dertig jaar opmars richting supermarkt. Ondernemers zelf kiezen ook steeds bewuster voor duurzame producten. Dat zien wij terug in de keuze voor duurzame meubelen en nieuwe koelmiddelen.”
Samenwerking
Smeva zoekt vaak samenwerking met interieurbouwers. Zo heeft Te Brinke onlangs samen met Aldenhoven interieurbouw de winkel verbouwd van Van Vis in Nuenen, van Stan van Lieshout. “Stan wilde graag een hoge frontruit zodat het lijkt of je bij de vis staat. We hebben een deel voor droge vis en een deel met scherfijs voor natte vis. Onder het marmerkleurige werkblad is een zwart uitblaasrooster gemonteerd. Dat heeft een prachtig effect. De hele winkel heeft een uitnodigende warme sfeer gekregen. Hoe mooi is het dat ontwerp, bouw, techniek en natuurlijk de duurzame vis zo goed bij elkaar komen.”