Vissorteerrobot scheelt 'handjes'

23 januari 2023 Lennart Kik

Viscoöperatie Urk (VCU) zocht de afgelopen jaren naar een slimme robotica oplossing waarmee platvis gesorteerd kan worden op gewicht, afmeting en soort. Het idee was de robot zowel op het land als aan boord van een viskotter in te zetten.

Foto's: Luuk Schudde

In oktober presenteerde VCU tijdens het Holland Fisheries Event een werkend model van de eerste vis­sorteerrobot. “Urk is het platvis­centrum van Europa”, zegt VCU-directeur Lourens de Boer. “Anno 2022 is de verwerking van vis groter dan de visserij zelf. Het is belangrijk het visverwerkingsproces maar ook het sorteren van de vis zo snel en zo accuraat mogelijk uit te voeren. En we komen ook handjes tekort. Als we dat kunnen oplossen door het inzetten van robots hebben we voor iedereen een win/win situatie.”

In samenwerking met Automotion, het Motion Competence Center van Schneider Electric, ging VCU aan de slag met de ont­wikkeling van de hardware (de robot zelf), de automatisering en de software. Daarnaast waren er wensen om te kunnen werken met remote monitoring, zodra de sorteerrobot operationeel zou zijn. Tijdens de ontwikkeling waren er verschillende uitdagingen, vertelt Bart van Quickelberghe, directeur van Automotion België en specialist in robotics en motion control. “Vis kan je niet zomaar oppakken, want die is heel glibberig. Ook het loslaten luistert heel nauw. Met software kan je daar heel slimme dingen mee doen. Wanneer je het oppakken en sorteren onder controle hebt gekregen, kan je ook heel veel applicaties in de markt aan.”

Hydraulische techniek

Visrobot_foto Luuk Schudde/Vis9_2

In co-creatie ontwikkelden Automotion en VCU een robot die de platvis één voor één oppakt en in de juiste sorteerbak laat vallen. Vooral de ontwikkeling van de ‘gripper’ kostte veel hoofdbrekens. Het oppakken van gladde vis zo uit zee is immers niet eenvoudig. De grijper werkt met een hydraulische techniek die een vacuüm opbouwt met een combinatie van lucht en water. Voor elk visje zijn drie sterke zuignappen nodig. Voor deze techniek heeft VCU een patent aangevraagd en gekregen.

De sorteerrobot is ook een oplossing voor het grote personeelstekort

Remote management

Arie Baak (20) en Maarten Post (22), beiden student werktuigbouwkunde aan Hogeschool Windesheim in Zwolle maar inmiddels ook in dienst bij VCU, werkten mee aan de bouw en de finetuning van de vissorteerrobot. Toegang op afstand, monitoring en trouble­shooting is mogelijk gemaakt door de remote management oplossingen van Automotion.

Van Quickelberghe onderscheidt drie vormen van remote management. “In de eerste plaats gaat het om remote access: hoe krijg je op een veilige manier toegang tot de machine? Als je eenmaal toegang hebt, praten we over remote trouble shooting: hoe kan je een analyse maken van wat er fout gaat en ervoor zorgen dat de uptime van de machine optimaal is? Als je dat goed hebt ingericht is de volgende vraag hoe je met de data omgaat die je in en rond de machine verzamelt. Hoe filter je die data en hoe maak je die toegankelijk in een cloud-­omgeving? Uiteindelijk gaat het om de toegevoegde waarde voor de klant. Hoe draait het systeem, is het efficiënt en hoe kan je preventive en predictive maintenance gaan toepassen op die installatie. Pas dan is er echt sprake van remote monitoring.”

Droom die uitkomt

Visrobot_foto Luuk Schudde/Vis9_3

Tijdens de visverwerking kan er van alles misgaan, vertelt Arie Baak. “Het komt weleens voor dat een werknemer een kist met vis op de band gooit, waardoor de robot niet alle vissen kan pakken. Als wij dan samen met de klant de videobeelden terugkijken, zien we vaak dat er sprake is van onwetendheid. Uiteindelijk kunnen we het personeel ook opleiden, zodat ze op de juiste wijze met het systeem omgaan en zulke fouten niet meer voorkomen. Met remote monitoring is het mogelijk om alle systemen vanuit VCU te bekijken, te analyseren en te onderhouden.”

De robot en de grijper zijn inmiddels productierijp. Baak: “We hebben nu een Delta Picker die 75 verplaatsingen per minuut kan realiseren. Als we naar de visverwerkende industrie en de visserij kijken, dan moet je minimaal zestig picks per minuut halen. Met dit systeem kunnen we genoeg capaciteit realiseren en ligt een goede oplossing voor de sector binnen bereik.”

Zelf is Baak van jongs af aan nauw betrokken bij de visverwerkende industrie op Urk. “Als wij een oplossing kunnen bieden voor het grote personeelstekort, dan is dit een droom die uitkomt.”

Tweede grijper

Inmiddels heeft VCU een tweede grijper ontwikkeld. “Ook zalmmoten, kabeljauwloins en (bevroren) scholfilet kunnen we nu goed oppakken en positioneren”, zegt R&D engineer Maarten Post. “Dit is vooral interessant voor bedrijven die value-added producten maken of deze producten verpakken voor de retail.”

Meer belangstelling

Aan boord van de Urker viskotter MDV 1 ‘Immanuel’ installeert VCU binnenkort de eerste sorteerlijn met robot en grijper. Ook op de UK 150 van rederij Quotter komt een ge­robotiseerde sorteerlijn. Verder is er belangstelling vanuit de snel groeiende zalm­industrie op Urk.

Dit is een artikel uit Vismagazine 9-2022. Wil je meer van dit soort artikelen lezen? Neem dan een abonnement op Vismagazine en ontvang negen keer per jaar Vismagazine. 

Ja, ik neem een abonnement

Altijd op de hoogte blijven?