De Europese Commissie heeft het Poseidon-rapport gepubliceerd. Dit rapport vormde de basis van de evaluatie van de Aalverordening door de Europese Commissie in februari 2020. De onderzoekers concluderen dat de EU-Aalverordening nog steeds relevant is, maar beter geïmplementeerd moet worden.
Adviesbureau Poseidon voerde het onderzoek uit. Het is het resultaat van desk research en online enquêtes en interviews met overheden, palingsector en natuur- en milieuorganisaties. Het complete onderzoek is online in te zien.
Relevantie Aalverordening
De auteurs concluderen dat, hoewel sinds de inwerkingtreding in 2007 maar weinig vooruitgang voor de paling is geboekt, de Aalverordening zeer relevant is. De uittrek van volwassen paling (schieraal) naar zee is niet noemenswaardig verbeterd. De doelstelling was dat 40% schieraal ten opzichte van het historische niveau moet kunnen uittrekken; slechts twee EU-lidstaten hebben dit gehaald (Ierland en Estland). Nederland zit daar niet bij. Het bestand is in kritieke toestand. De auteurs volgen de beoordelingen van de International Council for the Exploration of the Seas (ICES), die jaarlijks de cijfers over de stand van de paling bekend maakt. Herstel van het bestand gaat decennialang duren. De Aalverordening trad in 2007 in werking.
Niet-visserijgerelateerde doodsoorzaken
Met name niet-visserijgerelateerde doodsoorzaken voor de paling moeten aandacht krijgen. De onderzoekers concluderen dat in de Aalverordening nogal vaag omschreven wordt dat lidstaten ‘structurele maatregelen moeten nemen’ om barrières (dammen, sluizen) in rivieren weg te halen en leefgebied voor de paling te verbeteren. Het zijn juist deze maatregelen die de meest vergaande en lange-termijn impact hebben.
Visserij
Bijna alle lidstaten hebben maatregelen genomen om de visserij op paling te verminderen, maar visserij is nog wel steeds de grootste directe doodsoorzaak. Verder zijn er zorgen over de illegale visserij. De controle van visserijen wordt bemoeilijkt door tekortkomingen in het Europese controlesysteem. Het is nog moeilijk om volledige traceerbaarheid te bewerkstellingen.
Aalbeheerplan
In totaal negentien lidstaten hebben bij de EU een Aalbeheerplan met nationale maatregelen ingediend. Dat was een van de verplichtingen op basis van de EU-Aalverordening. De Europese Commissie keurde het Nederlandse plan in 2009 goed. Zes landen kregen vrijstelling (Oostenrijk, Cyprus, Hongarije, Malta, Roemenië en Slowakije). Kroatië, Bulgarije en Slovenië hebben geen plan gemaakt. Het Poseidon-rapport gaat ervanuit dat er geen reden is om aan te nemen dat de Aalverordening op termijn niet effectief zou zijn. Het gaat er nu om dat er een stevige implementatie in elk land plaatsvindt.
Concrete aanbevelingen
Wat dit rapport onderscheidt van de evaluatie van de Europese Commissie is dat Poseidon een groot aantal concrete aanbevelingen doet, zoals:
- Uitzetten van glasaal – met name wanneer gefinancierd met publiek geld - moet beter worden verantwoord, omdat er twijfels zijn over het nut. Er wordt gepleit voor internationaal onderzoek om te bepalen of het echt bijdraagt aan herstel;
- Paling moet vaker worden gebruikt als indicatorsoort bij de implementatie van maatregelen in het kader van de Europese Kader Richtlijn Water (KWR);
- Het is nodig om meer bekendheid te geven aan de slechte staat van het palingbestand, zodat er meer publieke druk kan komen voor een beter beheer van de paling;
- De lidstaten moeten meer focussen op maatregelen waarmee migratiebarrières kunnen worden opgelost en leefgebied voor de paling verbeterd;
- De lidstaten moeten elke drie jaar aan de Europese Commissie blijven rapporteren over de voortgang;
- Er is gecoördineerd onderzoek nodig naar voortplanting van paling in gevangenschap;
- Blijvende nadruk op visserijcontroles om illegale en ongereguleerde visserij (IUU) tegen te gaan;
- Visserijmaatregelen zijn belangrijker voor landen met een aanzienlijke glasaalvisserij (FR, VK, SP, PT) en rode aal/schieraalvisserij (FR, VK, DK, ZW, IT, PL, NL, ES, en GR) dan voor landen met weinig tot geen visserij;
- Meer nadruk op grensoverschrijdende samenwerking en het delen van ‘best practices’ die goed werken, bijvoorbeeld op het gebied van het passeerbaar maken van dammen en sluizen;
- Meer druk op lidstaten om de verordening in zijn geheel uit te voeren;
- Meer specifieke deadlines en tussentijdse doelen opstellen;
- Er moet een centraal coördinerend orgaan komen voor het herstel van de Europese paling;
- Samenhangende financiering voor de uitvoering van de maatregelen in de nationale aalbeheerplannen;
- Het is te overwegen om de paling als te beschermen soort op te nemen op de EU-Habitat-Richtlijn;
- Er moeten afspraken komen voor het geval Groot Brittannië – nu geen EU-lid meer - naar Europa wil exporteren. De import en export van paling naar en vanuit de EU is verboden.
Het hele engelstalige Poseidon-rapport is hier in te zien. Er is ook een samenvatting in het Engels, Frans en Duits.