Tennet wil windparken met een gezond ecosysteem en zo min mogelijk impact op de natuur. Daarom neemt de netbeheerder verschillende ecologische maatregelen, waaronder het plaatsen van kunstriffen. Onlangs plaatste TenneT in samenwerking met aannemer Equans/Smulders enkele kunstriffen bij het offshore transformatorplatform Hollandse Kust (west Alpha).
De overheid wil dat de energieproductie in 2050 volledig klimaatneutraal is. De ontwikkeling van windparken op zee is hierbij een van de belangrijkste pijlers. Maar deze windparken hebben ook impact op de ecologie van de Noordzee. Saskia Jaarsma, hoofd offshore development bij TenneT: “Wij zijn ons bewust van de mogelijke impact op de Noordzee. Daarom besteden wij veel aandacht aan onderzoek wat er onder water gebeurt. De plaatsing van kunstriffen is een volgende stap in het onderzoeken, monitoren en stimuleren van het onderwaterleven.”
Twee soorten kunstriffen
Om uit te vinden welke vorm het beste aanslaat zijn twee soorten kunstriffen geplaatst bij het offshore transformatorplatform Hollandse Kust (west Alpha) dat op zo’n 50 kilometer voor de kust van Egmond aan Zee staat. Dit platform is bedoeld als ‘stopcontact op zee’ waarmee de windturbines van het consortium Ecowende (Shell/Eneco) worden aangesloten op het elektriciteitsnet. De riffen zijn geplaatst bij het onderstel voor het stopcontact.
Eerder zijn vergelijkbare structuren bij het TenneT platform van Hollandse Kust (noord) geplaatst. Op het ene frame zijn zes zogenoemde reef cubes bevestigd. Holle vierkante blokken van natuurvriendelijk gerecycled materiaal met ronde gaten in de wanden. Op het andere stalen frame staan zes reef balls, een vergelijkbare structuur maar dan in de vorm van een bal. “Deze kunstmatige rifstructuren zijn bedoeld om het leven in de zee te bevorderen. Hiermee creëer je potentiële plekken waar koraal en algen zich op afzetten. Uit ervaring weten we dat vissen, krabben en kreeften hier graag op afkomen om te schuilen en voedsel te zoeken”, zegt mariene bioloog Annemiek Hermans, die TenneT adviseert op het gebied van natuurinclusief bouwen op zee.
Onderzoek
Het doel van de proef is om te onderzoeken welke vorm – bal of kubus – het beste aanslaat in de wateren voor onze kust. De holle ruimte biedt bescherming aan jonge vis, maar zijn ook bedoeld om het hechtingsoppervlak van de structuur te vergroten. “Zo hopen we hiermee naast jonge vis, krabben en kreeften ook tal van andere dier- en plantensoorten een geschikte plek te bieden,” aldus Hermans. Als onderzoekster met een groot hart voor onze Noordzee is Hermans blij met de vergelijkbare initiatieven die vanuit de windindustrie worden genomen. Jaarsma: “Alleen op deze manier kun je de noodzakelijke kennis en ervaring opdoen om natuurinclusief te bouwen. Anders kom je er nooit achter wat de slagingskans is van een maatregel. Deze pilots zijn relatief intensief om te realiseren, maar van grote waarde voor de ecologie. De eerste effecten van de ecologische kabelkruisingen bij windpark Hollandse Kust zuid zijn bijvoorbeeld al verrassend goed, we zien daar veel leven ontstaan.”
Ecologische effecten
Hermans: “Door de stevige ambitie voor ‘wind op zee’ is het meer dan begrijpelijk dat er zorgen zijn over de ecologische effecten. Die uitrol komt tenslotte met een grote verantwoordelijkheid voor alles dat leeft in onze Noordzee. Snel kennis vergaren zoals we dat tegenwoordig gewend zijn, gaat helaas niet lukken want de natuur laat zich in haar ontwikkeling niet opjagen.”
Duidelijk zichtbare verschillen verwacht Hermans pas over een jaar of drie. “Tot die tijd monitoren we jaarlijks of de verscheidenheid aan levensvormen rond de kunstmatige riffen en vishotels toeneemt. Vissen verliezen bijvoorbeeld schubben en cellen en ook de ontlasting komt in het water terecht. Door het DNA in watermonsters af te lezen, kom je er al vrij snel achter welke gasten hebben ingecheckt.”
Maatregelen TenneT
Jaarsma: “Een aantal maatregelen, zoals de vishotels op onze jackets, is nu standaard bij TenneT, waarbij we altijd nog oog hebben voor innovatie. We beoordelen nieuwe natuurversterkende voorstellen op technische haalbaarheid, invloed op de planning, de natuur en op kosten en risico’s. Alle maatregelen monitoren we op ecologisch succes, om zo meer te leren over wat goed werkt en wat niet. We blijven hierin experimenteren en wisselen onze kennis uit met alle betrokken partijen op de Noordzee, zodat de hele sector een bijdrage kan leveren aan stimulering van ecologie rondom windparken op zee.”