Beroepsvissers zetten de paling 'over de dijk' bij Maurik.
Al tientallen jaren is er discussie over de achteruitgang van het Europese palingbestand, het ontbreken van gegevens over het totale bestand in het grote leefgebied en de biologische draagkracht van de habitat. Over de noodzaak om stroperij en illegale handel te bestrijden én om hindernissen die paling op zijn trektocht tegenkomt op te lossen, is iedereen het wél eens. De sector effent nu het pad naar een duurzame toekomst.
Sinds de invoering van de Europese Aalverordening en de Nationale Aalbeheerplannen heeft de palingsector vol ingezet op verduurzaming. De sector organiseerde zich, richtte DUPAN en het ESF-fonds op en nam haar verantwoording in de bescherming en het duurzaam gebruik van de palingstand. Ondertussen is wetenschappelijk aangetoond dat de visserij is teruggebracht tot een marginale factor. Van de 1,4 miljard jonge palingen (glasaaltjes) die jaarlijks de kust van het leefgebied bereiken, wordt slecht 3% gebruikt. Door strengere regelgeving en vangstbeperking is de invloed van de visserij inmiddels vele malen kleiner dan de schade die migratiebarrières aanrichten.
Aalstand sinds 2000 stabiel
Uit recente grootschalige analyse van monitoringsdata door Ravon en de universiteit van Wageningen blijkt dat de palingstand sinds 2000 stabiel is. Palingwetenschapper W. Dekker stelt dat de palingstand sinds 2009, twee jaar na de invoering van het Nederlandse Aalherstelplan, een licht stijgende lijn vertoont. Het is dan ook onbegrijpelijk dat een aantal natuurorganisaties blijft beweren dat paling met uitsterven wordt bedreigd. Een soort die al 23 jaar stabiel is sterft niet uit.
Palingbeheer ‘fit for purpose’
De vangst van glasaal.
(© Stichting DUPAN)
In 2021 concludeerde de EU-visserijcommissie dat de Aalverordening uit 2007 effectief is - ‘Fit for purpose’ - en dat aanvullende regelgeving overbodig is. Toch adviseert ICES strengere visserijmaatregelen omdat het herstel hun niet hard genoeg gaat. Logisch, want ICES adviseert alleen over visserij. Maar van alle maatregelen in de Aalverordening zijn juist die voor visserij uitgevoerd.
Een soort die al 23 jaar stabiel is sterft niet uit
Aan de belangrijkste maatregel, het herstel van het leefgebied voor paling, is veel te weinig gedaan. Er valt dus veel winst te behalen, maar dammen en dijken moeten dan te passeren zijn en gemalen visvriendelijk, zoals hoognodig is bij Nederlands knelpunt nummer één, gemaal IJmuiden. Tot palingen hun leefgebieden zelf in-en-uit kunnen zwemmen blijft menselijke hulp via het programma Paling Over De Dijk noodzakelijk. Ook speciaal rapporteur voor de Europese Commissie Bert-Jan Ruissen komt tot die conclusie. Hij adviseerde het parlement in oktober om de Aalverordening beter na te leven, af te zien van verdere visserijbeperkende maatregelen en in te zetten op herstel van het leefgebied.
Naar volledige duurzaamheid
De SEG-Standard van de Sustainable Eel Group zorgt voor een gesloten chain-of-custody en voor aanvullende duurzaamheidsregels voor paling. Alles van vangst tot bord wordt gecontroleerd. 80% van de Europese sector is al gecertificeerd. Daardoor is ook de smokkel van paling sterk bemoeilijkt. In het vorige decennium was de illegale handel in glasaal richting Verre Oosten tot wel vijfmaal groter dan de legale Europese markt, is. Inmiddels zitten de belangrijkste spelers in ‘worlds biggest wildlife crime’ achter de tralies en zijn er honderden arrestaties verricht.
De SEG-Standard zet intussen de laatste stappen op weg naar internationale erkenning. Daarmee is de vraag of paling verantwoord kan worden gevangen, verhandeld en geconsumeerd straks overbodig.
Tegengestelde adviezen
Hoewel de palingsector flinke vooruitgang boekte op het gebied van verduurzaming en de palingstand stabiel is, blijft er discussie over wetenschappelijke adviezen. Het wetenschappelijk adviesorgaan International Council for the Exploration of the Sea (ICES) zette het vangstadvies voor paling op nul. Daarentegen verdubbelden Franse wetenschappers dit jaar het vangstadvies voor glasaal (wat op verzoek van de Franse vissers niet werd uitgevoerd). In Nederland en elders in Europa zagen recreatieve en beroepsvissers in decennia niet zoveel paling en boekt DUPAN’s eigen programma Paling Over De Dijk ieder jaar nieuwe records. Met oogkleppen op blijven activistische natuurorganisaties in Brussel lobbyen voor opvolging van het ICES-nul-vangstadvies.
Visstand monitoring
De Franse glasaalvisser F. Douaud.
(© Stichting DUPAN)
Betrouwbare informatie over de precieze hoeveelheid paling in de natuur is groot, omdat dit de basis vormt voor overheidsbeleid. Daarom zijn er in 2022 afspraken gemaakt tussen DUPAN, LNV en WMR over monitoring, waarbij zowel de wetenschap als de sector hun ervaring en expertise inbrengen. Daardoor wordt er meer inzicht in de ontwikkeling van de aalstand en draagvlak voor de uitkomsten verkregen.
Mooie toekomst in het verschiet
Natuurbescherming kan niet zonder de sociale en economische impact mee te wegen. Dat natuurbeheer en exploitatie hand in hand kunnen gaan is inmiddels wel bewezen. De sector vond zichzelf opnieuw uit en de eerste resultaten zijn zeer positief. Door goed beheer en verantwoorde vangst van paling, ligt er een mooie toekomst in het verschiet voor de mensen in de palingsector, de eeuwenoude cultuur en de paling in het bijzonder.
Visserij op paling in Europa
Nederland heeft een levendige visserij op wilde paling. In vrijwel alle grote meren, boezems en polderwateren wordt gevist door zo’n 150 beroepsvissers. Ook in Duitsland, Denemarken, Zweden, Italië, Griekenland, Spanje, Portugal, Frankrijk, Polen, de Baltische staten en Noord-Ierland wordt op paling gevist. Het grootste productievolume is echter afkomstig uit de aquacultuur.
Naar schatting vormt kweekpaling zo’n 80% van de Europese markt. De gehele Europese aquacultuur gebruikt daarvoor slechts 3% van het jaarlijkse glasaalaanbod. De glasaalvangst is gequoteerd. Van het quotum wordt 60% uitgezet in de Europese natuur. Deze herbevolking is een belangrijke maatregel uit de Europese Aalverordening. Door dijken, dammen en andere barrières weten de kwetsbare jonge palingen de kusten niet te passeren, waardoor er te weinig aanwas in de natuur is.
Nederland heeft een levendige visserij op wilde paling. In vrijwel alle grote meren, boezems en polderwateren wordt gevist door zo’n 150 beroepsvissers. Ook in Duitsland, Denemarken, Zweden, Italië, Griekenland, Spanje, Portugal, Frankrijk, Polen, de Baltische staten en Noord-Ierland wordt op paling gevist. Het grootste productievolume is echter afkomstig uit de aquacultuur.
Naar schatting vormt kweekpaling zo’n 80% van de Europese markt. De gehele Europese aquacultuur gebruikt daarvoor slechts 3% van het jaarlijkse glasaalaanbod. De glasaalvangst is gequoteerd. Van het quotum wordt 60% uitgezet in de Europese natuur. Deze herbevolking is een belangrijke maatregel uit de Europese Aalverordening. Door dijken, dammen en andere barrières weten de kwetsbare jonge palingen de kusten niet te passeren, waardoor er te weinig aanwas in de natuur is.
DUPAN
Bronland 12-D
6708 WH Wageningen
www.dupan.nl