Daar was-ie opeens weer, de uitspraak ‘De vis wordt duur betaald’. Veel mensen realiseren zich niet dat dit iconische zinnetje afkomstig is uit het toneelstuk Op hoop van zegen van Herman Heijermans. Het zinnetje wordt uitgesproken door de al even iconische vissersvrouw Kniertje, een van de hoofdpersonen in het vissersdrama uit 1900, die haar man en twee van haar zonen aan de zee heeft verloren. Niet de vis zelf maar de mensenlevens die de visvangst kost maken de prijs zo hoog.
Deze maand werd bekend dat de prijzen van verse Noordzeevis dit jaar veel hoger liggen dan in 2022. Met name voor tong en kabeljauw moet ruim 12 procent meer worden betaald. Ook voor andere vissoorten moet je behoorlijk in de buidel tasten en dat heeft niet alleen te maken met de inflatie. Volgens onderzoeksbureau Circana Market Research is één van de belangrijkste oorzaken dat er in Nederland steeds minder viskotters zijn die de vis vangen.
‘Pakweg 70 procent van de kotters is gestopt’, is te lezen in verschillende dagbladen (die niet de moeite nemen om dit cijfer te controleren). De vissers die nog over zijn, hebben te maken met veel hogere kosten van met name diesel en hogere lonen. Die kosten worden deels doorberekend in de vis die in de winkels ligt. De ruim 800 visspeciaalzaken zien ook dat er zo'n 10 procent minder aan verse Noordzeevis wordt verkocht. Bij de gestegen prijzen blijft de omzet wel min of meer op peil.
Uit de officiële cijfers van het CBS blijkt dat vis in de eerste zes maanden van dit jaar maar liefst 18,1 procent duurder is geworden (met een uitschieter naar 21,6 procent voor de prijzen van gerookte, gedroogde en gezouten vis). In mei bereikte de visprijs de hoogste prijs ooit. Het 'goede' nieuws is dat het tempo waarmee de prijzen stijgen inmiddels afneemt.
Vloot krimpt met 20 procent
Met de vrijwillige saneringsregeling voor vissers verdwijnen maximaal 54 kotters, zo blijkt uit de definitieve cijfers van het ministerie van Landbouw, Natuurbehoud en Visserij. Er was weliswaar meer belangstelling onder kottereigenaren om hun visquotum in te leveren, maar er zijn inmiddels voldoende quota ingeleverd om de overcapaciteit tegen te gaan, aldus LNV. De sloop van 54 kotters betekent dat de vloot met circa 20 procent (!) krimpt.
Door de sloop van grote brandstof slurpende platviskotters zal met name de vangst van de vissoorten tong en schol afnemen. Dat betekent dat de prijs van Noordzeevis – die ook al in de lift zit doordat de aanlandvolumes afnemen – voorlopig hoog blijft en mogelijk zelfs verder zal stijgen.
De hogere prijzen voor Noordzeevis raken de hele visserijketen, zegt visserijonderzoeker Geert Hoekstra (Wageningen University & Research) in het Financieele Dagblad. Ook visafslagen, visverwerkers en scheepsbouwers zullen de gevolgen ondervinden. Last but not least leidt minder vis uit de Noordzee ook tot meer import van vis uit zeeën verder weg. Dat laatste is geen goed nieuws voor de pleitbezorgers van duurzame visstanden.