Presentatrice Lara Billie Rense met rode Amerikaanse rivierkreeft
Focus besteedde onlangs aandacht aan de bestrijding van de Amerikaanse rivierkreeft. Het vangen van deze invasieve soort is niet de oplossing, stellen onderzoekers in dit wetenschapsprogramma van de NTR. Integendeel, de problemen kunnen er door toenemen.
De rode Amerikaanse rivierkreeft koloniseert steeds grotere delen van Nederland en overal waar deze kreeft zich vestigt ontstaan er grote problemen: de waterkwaliteit holt achteruit en plant- en diersoorten verdwijnen. “Ze zetten een heel ecosysteem op z’n kop en uiteindelijk komen er alleen nog maar kreeften voor”, vertelt ecoloog Pim Lemmers, als onderzoeker verbonden aan de Radboud Universiteit, in Focus op 27 december. Daarom nam de Tweede Kamer op 17 oktober een motie aan met een verzoek aan de regering om een ‘offensief invasieve exoten’ op te stellen en de bevissing van de exotische rivierkreeften breder toe te staan.
Vangen geen oplossing
Het vangen van de kreeften lost het probleem volgens Lemmers niet op, sterker nog: dat lijkt het probleem alleen maar groter te maken. Hij ziet dat de vrouwtjeskreeften nu gemiddeld 1,5 cm kleiner zijn als ze beginnen met eitjes leggen dan bij aanvang van het onderzoek in 2020. Ze worden dus op jongere leeftijd vruchtbaar. Ecologen noemen dit een compensatierespons.
De rode Amerikaanse rivierkreeft is een agressief dier en geen kieskeurige eter. Het voordeel daarvan is dat ze hun kleinere soortgenoten opvreten en dat remt de populatiegroei iets af. Als er een fuik met lokaas wordt uitgezet, strijden de kreeften onderling om de buit. Alleen de grootste, dominantste individuen winnen de strijd en worden als eerst door de mens uit het ecosysteem verwijderd. Als het vangen daarbij stopt, lopen de kleinere kreeften minder risico om opgegeten te worden. Kortom, het extensief vangen van de rode Amerikaanse rivierkreeft kan onbedoeld zorgen voor juist een grotere populatie. Lemmers: “Wegvangen alleen gaat het probleem niet oplossen en als dit gebeurt dan moet het in de vorm van intensieve, langdurige bestrijding door professionals.”
Aanpassing ecosysteem
Evolutiebioloog Menno Schilthuizen van Naturalis wijst in de uitzending van Focus op ander nadeel van de bestrijding van invasieve exoten. “Het evolutieproces begint meteen. Ze krijgen vanzelf vijanden en concurrenten en dat neemt alleen maar toe. De problemen worden per soort in de loop der tijd minder. Maar als je ze gaat bestrijden, vertraag je het proces van aanpassing.” De Amerikaanse vogelkers is een voorbeeld van een invasieve exoot die door steeds meer insecten aangevreten wordt. “Als je die planten maar voortdurend blijft weghalen, komt er nooit een moment dat insecten zich kunnen aanpassen aan de Amerikaanse vogelkers en op die manier de plant onder controle kunnen houden.”
Het programma is online bij NTR terug te kijken.