Voor de vissector is zalm inmiddels een essentieel product (foto: Herbert Wiggerman).

Zalm is een van de meest gegeten vissoorten in Nederland. De vraag naar zalm steeg de afgelopen jaren exceptioneel. De afgelopen vijf jaar vond een nieuwe ontwikkeling plaats om aan de groeiende vraag te voldoen: de kweek van zalm op land.

Voor de vissector is zalm inmiddels een essentieel product. Elke viswinkel en ambulante handel, ook die met de focus op Noordzeevis, heeft zalm in het assortiment. Een groot deel daarvan is kweekzalm. Zowel in Nederland als in de rest van de wereld is zo’n 95 procent van de zalm die gegeten wordt, gekweekt. Wereldwijd wordt er per jaar zo’n 2,5 miljoen ton Atlantische zalm gekweekt. Noorwegen is met ruim 65 procent de belangrijkste producent. Andere belangrijke zalmproducerende landen zijn Schotland, Chili en IJsland.

Zalmkweek op land

Het aantal zalmkwekerijen op land neemt toe. Tot op heden wordt het merendeel van de zalm gekweekt in kooien in open (zee)water. Echter om aan de groeiende vraag te voldoen, openen steeds meer ondernemers een kwekerij op het vaste land. Inmiddels zijn er wereldwijd ruim twintig kwekerijen op land gebouwd of in aanbouw, onder andere in de VS, Canada, Denemarken, China en Japan. In het Zwitserse Lostallo, vlak bij de Italiaanse grens, werd in 2017 de eerste Europese zalmkwekerij op land geopend: Swiss Lachs. Inmiddels produceert het bedrijf 300 ton biologische zalm per jaar, waarvoor de Zwitserse tophoreca graag een flink bedrag neertelt.

De eerste Noorse zalmkwekerij op land werd in 2019 geopend, door het bedrijf Frederikstad Seafood. Noorse zalmbedrijven zijn ook betrokken bij kwekerijen in de Verenigde Staten. Bijvoorbeeld het van oorsprong Noorse bedrijf West Coast Salmon (WCS) dat dit jaar start met de gefaseerde bouw van een gigantische duurzame zalmkwekerij in de Amerikaanse staat Nevada. De uiteindelijke doelproductie is 50.000 ton zalm per jaar. In 2025 verwacht het bedrijf 14.000 ton duurzame zalm te kunnen produceren.

Geen nieuws van Vismagazine meer missen? Schrijf je dan nu in voor onze nieuwsbrief en ontvang elke maandag het laatste nieuws.

Inschrijven nieuwsbrief

Controle over productie

Swiss Lachs_vis 2-2022

De kwekerij van Swiss Lachs in Lostallo (foto: Swiss Lachs).

Zalmkweek op land heeft voordelen. De controle over de productie, waterkwaliteit en ziektes is bij indoorkweek met recirculatiesystemen groter dan bij kweek in open zee. De voornaamste problemen op dit moment bij de zalmkweek zijn overmatige ophoping van vissenontlasting onder de kooien en zalmluis.
Het nitraat in de ontlasting van de zalmen kan, als dit niet regelmatig door de golven verwijderd wordt, de waterkwaliteit rondom de kweekkooien aantasten, met nadelige gevolgen voor andere vissen en organismes in het water. Hierop wordt door onafhankelijke laboratoria regelmatig gecontroleerd. Bij te hoge nitraatconcentraties is de kweker verplicht de hoeveelheid vissen in de kooi te verminderen of de kooien helemaal leeg te halen.

Zalmluis werd in het verleden bestreden met behulp van chemicaliën als waterstofperoxide. Dat is inmiddels niet meer toegestaan. Voor de bestrijding van zalmluis zijn alternatieve methodes ontwikkeld, met onder meer speciaal gekweekte lipvisjes, warmwaterstralen en ultrasone geluidsgolven.

Zalm in de Nederlandse visindustrie

Voor de Nederlandse visverwerkende bedrijven is zalm door de jaren heen steeds belangrijker geworden. Ruim dertig Nederlandse visbedrijven houden zich bezig met zalm, waaronder een groot aantal rokerijen. Veel visverwerkende bedrijven op Urk, die in het verleden vooral platvis produceerden, zijn zich de laatste jaren in toenemende mate gaan richten op zalm. Het is momenteel de belangrijkste grondstof voor de Nederlandse visverwerkende industrie. Ook op het gebied van de doorvoer van zalm in Europa spelen Nederlandse bedrijven een grote rol.

Verduurzaming zalmkweek

De zalmkweek is onderhevig aan strenge regelgeving en controles en de meeste zalmkwekerijen zijn ASC (Aquaculture Stewardship Council) gecertificeerd. Ook druk vanuit milieuorganisaties speelt hierbij een rol. Het maximum aantal zalmen per kooi is vastgelegd op 2,5 procent zalm op 97,5 procent water. Toevoegen van antibiotica aan het voer is verboden. Het gebruik van antibiotica in de Noorse zalmkweek – Noorwegen is wereldwijd het land wat de meeste zalm kweekt – is mede daardoor sinds de jaren ‘90 met 99 procent gedaald, aldus een rapport van de Noorse Raad voor vis- en zeevruchten (NSC).

Kweekzalm wordt gevoerd met behulp van voerrobots, die volledig afgestemd zijn op de voerbehoefte van de vissen. In het verleden was twee tot drie kilo wilde vis nodig voor het produceren van een kilo zalm. In de afgelopen tien jaar zijn er door de visvoerproducenten grote stappen gezet in het verminderen van de hoeveelheid vismeel en visolie. Het visvoer bestaat inmiddels voor 80 procent uit plantaardige en andere mariene bestanddelen, waaronder algen en zeewier. Een recente innovatie is het gebruik van insecten in zalmvoer. Internationale voergigant Skretting bracht onlangs Nutra Buzz op de markt, een voervariant met meelwormen als ingrediënt.

Overigens zal het zalmvoer nooit volledig plantaardig worden, de zalm is een carnivoor is en een plantaardig dieet zou leiden tot gezondheidsrisico’s en smaakverlies.

Dit is een artikel uit Vismagazine 2-2022. Wil je meer van dit soort artikelen lezen? Neem dan een abonnement op Vismagazine en ontvang negen keer per jaar Vismagazine. 

Ja, ik neem een abonnement

Altijd op de hoogte blijven?